Orthographie et nomenclature des noms ethniques congolais et en Afrique centrale en lien avec leurs territoires selon Van Bulck et autres en 1954, mémoire Verhandelingen

Les noms des tribus et des langues sont orthographiés de manière plus diverses. Certaines variantes sont à mettre sur le compte de simple différences de transcription ; d’autres sont dues à la variabilité des noms eux-mêmes dans la langue en question.

Solution à trouver.

La solution pour être acceptable devra :

  1. Porter sur les noms des tribus (singulier et pluriel) et sur ceux des langues ;
  2. Valoir pour les noms en langue bantu et pour ceux en langue non bantu ;
  3. Prévoir les deux cas d’emploi : celui du substantif et celui de l’adjectif.

Nous distinguerons dès l’abord deux solutions, une partielle, et une générale : une partielle : celle seul qui satisfait les seuls linguistes et ethnologues et d’autres ; et une générale : celle qui vaut pour tous, même pour les non-initiés aux sciences africanistes.

 

Liste des noms ethniques et le territoire où il réside (T), soit le nom de la tribu dont il fait partie (/).

 

Ethnies Territoire / tribu
1 abulu Wamba
2 Amiangba Dungu
3 Baba /Banda
4 Aba fuliru Uvira
5 Aba kiga /Rwanda
6 banda /Banda
7 Bandia /bas-uele
8 Ngbinda

Ngwinda

Buta
9 Abanya rwanda /Rwanda
10 Barambo Poko
11 Rundi /Burundi
12 Siri Ango
13 Boma Mushie / Teke
14 Dakpa /Banda
15 Diyo Bondo
16 Dzing Idiofa
17 Fumu Mushie
18 Gbugbu

Gbugô

/Banda
19 Gobu /Banda
20 Hamba /Kusu
21 Aka Poko / Pygmées
22 Kare Ango
Source : congovirtuel.com
23 Kazibeti Faradje
24 Kela /Mongo
25 Langba /Banda
26 Langbase Banda
27 Lomboki Isangi
28 Lua /Kusu
29 Luwa Feshi
30 Lunda Kapanga
31 Alur Mahagi
32 Lwena Dilolo
33 Lwer Idiofa
34 Amadi Poko
35 Maidjuwu Wamba
36 Makere Buta
37 Malele Poko
38 Mangbetu Paulis
39 Mbandja Banzyville
40 Mbole Opala
41 Mbun Idiofa
42 Medje

Megye

Paulis
43 Amengi Watsa
44 Mfunu Kaangulu
45 Amiangba Niangara
46 Mongoba Watsa
47 Mono Banda
48 Mput Kikwit
49 Andali Mambasa
50 Ndembo Dilolo
51 Ndjal – nzadi Idiofa
52 Angada

Angodo

Bondo
53 Ngbandi Banzyville ou Mobayi-Mbongo
54 Ngbo – Mbo Mambasa
55 Ngbundu /Banda
56 Ngul

Ngwi

Idiofa
57 Nkusu Riv. Lokenie
58 Nkutshu Lodja
59 Ntsong Kikwit
60 Nzakala Bondo
61 Ombo Kindu
62 Apagibeti Mobayi-Mbongo
63 Pambia Dungu
64 Pende Gungu
65 Apindi /Doko
66 Popoi Bafwasende
67 Rund – lunda Kapanga
68 Sambama tetela Katako Kombe
69 Ashi Kongo Boma
70 Shindji Kahemba
71 Asua Pygmées T. Poko
72 Teo

Tio

Mushie
73 Togbo /Banda
74 Bito /Nande
75 Ava Fuleru – fuliro Uvira
76 Ava Hambo /Nande
77 Ava havu Kalehe
78 Ava Hema

Ava Hima

Bunia
79 Ava hira

Ava hiro

/Nande
80 Ava homba /Nande
81 Ava  hororo Ruanda
82 Ava huma Bunia
83 Ava hwundja – hwindja Kabare
84 Ava kira /Nande
85 Ava kumbule /Nande
86 Ava lega /Nande
87 Ava lindja /Shi
88 Ava longe – longe Kabehe
89 Ava lwindja Mwenga
90 Ava nande Lubero
91 Avanya rwanda /Rwanda
92 Ava nindja Kabare/Shi
93 Avare Faradje
94 Ava rundi /Burundi
95 Ava shi Kabare
96 Ava shu /Nande
97 Ava shukali /Nande
98 Ava songora Beni
99 Ava swaga /Nande
100 Ava tangi /Nande
101 Ava yira /Nande
102 Ava ziba /Shi
103 Avokaya –i Faradje
104 Awa sango Mobayi-Mbongo
105 A Wemba – Bemba Kasenga
106 Wum Kasangulu
107 Yaka Kasongo Lunda
108 Yakoma Mobayi-Mbongo
109 Yakpa /Banda
110 Yangere Libenge
111 Yansi Bandundu – ville
112 Zandi Dungu
B Congovirtuel.com
113 Ba ambo – mbo Mambasa
114 Ba amba Beni
115 Ba angba Banalia
116 Ba anza Kasenga
118 Ba aushi Sakania
119 Ba bai Kutu
120 Ba baindumba Lubero
121 Ba bali Bafwasende
122 Ba bale Makanza
123 Ba bale Makanza
124 Ba bangi Bikoro
125 Ba bango Basoko
126 Ba bangu – bangu Kabambare
127 Ba bati Aketi
128 Ba beka Lubero
129 Ba beke Mambasa
130 Babelu – abelu Wamba
131 Ba bemba Sakania
132 Ba bembe /Kongo
133 Ba bembe Fizi
134 Ba bendja Basoko
135 Ba benge Aketi
136 Ba beo – angba Banalia
137 Ba bera Ubundu
138 Babeyru abulu Wamba
139 Ba bila Mambasa
140 Ba bili Lubero
141 Ba bindi Riv. Kasaï
142 Ba bindja Aketi
143 Ba bindja Zimba
144 Ba bindji (nord) Riv. Kasaï
145 Ba binza Bumba
146 Ba bira (plaine) Bunia
147 Ba boa   – bwa (est) Buta
148 Boguru Aketi
149 Boloki Makanza
150 Ba Boma /Kongo
151 Ba boma Mushie
152 Ba bombi /Nyali
153 Ba bombi /Bila
154 Ba bomboli Bomboma
155 Boro Banalia
156 Ba boyo  – buyu Kabambare
157 Ba bua   – bwa Buta
158 Ba budia Kabinda
159 Ba bu(d)jaba Bomboma
160 Ba budu Wamba
161 Bugbuma Aketi
162 Bugombe Beni
163 Buguru Dungu
164 Bujaba Bomboma
165 Ba bukur    – buguru Dungu
166 Ba bulu  – boro Banalia
167 Ba buti   – mbuti Mambasa pygmées
168 Ba buyu Kabambare
169 Ba buvnuma /Nyali sud
170 Ba bwari Fizi
171 Ba bwende /Kongo
172 Ba bwile Kasenga
173 Ba dia

Ba dya

Kutu
174 Ba diki – diki Kasangulu
175 Ba dinga  – dzing Idiofa
176 Ba djo

Ba djogo  – maidjuwu

Wamba
177 Ba doko Lisala
178 Ba ndombi  – dombi /Kumu
179 Ba ndondo  – dondo /Kongo
180 Ba dzing Idiofa
181 Ba ena  – genia Kisangani
182 Ba enga Mbandaka
183 Ba enya Mbandaka
184 Ba foto Busu Djanoa
185 Fuma Isangi
186 Ba fuleru

Bavfuliru

Uvira
187 Ba gala Bondo
188 Ba gandjo Basoko
189 Ba gangala /Kongo
190 Gbase Aketi
191 Gbe Buta
192 Gbele /Buguru
192 Gen (d) za   gendza Bumba
193 Gendja /Ngombe
194 Gengele Ubundu
195 Genza Aketi
196 Bagilo  furu Bosobolo
197 Gindza Bumba
198 Gingita Buta
199 Ginza Aketi
200 Goyi  goi /Rwanda
201 Hanga Basoko
202 Havu Kalehe
203 Hema Hima Bunia
204 Hemba Kalemie
205 Hianzi Beni /Bira
206 Holo Kasongo Lunda
207 Hombo Ombo /Songola
208 Hombo    Lumbu Kalemie
209 Hongo Basongo
210 Hulu Kindu
211 Hunde Rutshuru
212 Hungan Kikwit
213 Hungana Kikwit
214 Baka-ye Mahagi
215 Kaiko Beni
216 Liko Wamba
217 Likoka Makanza
218 Likolo /Topoke
219 Lileko Isangi
220 Ba Lima Banalia
221 Ba Linga  – linga Riv. Lomami ; T. Opala
222 Ba Linga – ringa Riv. Tshuapa
223 Lisi Buta
224 Liutwa Isangi
225 Lobala Bomboma
226 Lobo Makanza
227 Loi Makanza
228 Lokele Isangi
229 Lomotwa Mitwaba
230 Lori  lwer Idiofa
231 Lua Kikombo
232 Lualu  lwalwa Luisa
233 Luba Pr. Kasai
234 Luba-hemba Manono
235 Lubunda T. Kongolo
236 Lulu Opala
237 Lumbe Pygm. Equateur
238 Lumbu Kalemie
239 Lunda Kapanga
240 Luwa Feshi
241 Luwa – Luwa  lwalwa Luisa
242 Luwombila Isangi
243 Bamanga  mba Banalia
244 Ba (ma) nyanga /Kongo
245 Mbagani Bindi-sud
246 Mbala Riv. Lweta, T. Luisa
247 Mbala /Kuba
248 Mbala Masi – manimba
249 Mbata /Kongo
250 Mbeko /Kongo
251 Mbenga       mbinga

Mbinga

Pygm. Ubangi
252 Mbinsa /Kongo
253 Mbo Mambasa
254 Mbo  Luba (bambo)
255 Ba Mbole Opala
256 Bambuba    Mvuba Beni
257 Ba Mbuli Katako – Kombe
258 Kalanga Kalemie
259 Kali   Kari Ango
260 Kamba /Kongo
261 Kango Buta, etc.
262 Kaonde Kolwezi
263 Kare

Kari

Ango
264 Kasanga Kalemie
265 Kete Pr. Kasai
266 Komo  Kumu Lubutu
267 Konda /Konda
268 Kondjo   Isanza /Nande
269 Kongo Matadi, etc.
270 Bakpa-o   Bakpa Mobayi – Mbongo
271 Bakpwa   Buraka Mobayi – Mbongo
272 Kuba Mweka
273 Kumu Lubutu
274 Kusu Kikombo
275 Kutshu Oshwe
276 Kutu Boende
277 Bakwa luntu      luntu Dimbelenge
278 Bakwa mpushi   mpushi /Bakwa Mputu
279 Bakwa Mputu    Mputu Bakwa Luntu
280 Ba Kwenge Kasongo
281 Kwanza /Bila
282 Kwese Gungu
283 Lala Sakania
284 Lali /Kongo
285 Lamba Sakania
286 Langa Kindu
287 Bale Djugu
288 Ledze /Bili
289 Lega Shabunda
290 Leka Ubundu
291 Balendu    Bale Djugu
292 Ba lengola     lengola Ubundu
293 Balese Mambasa
294 Baletse Mambasa
295 Ba Libinza     libinza Makanza
296 Lika    Liko Wamba
297 Lika /Kango-Niangara
298 Likila Makanza
299 Mbunda   Mbun Kikwit
300 Mbundu /Angola
301 Mbuti Mambasa pygm.
302 Ba mfunu

Ba mfunuka

Ba mfunungu

Kasangulu
303 Ba (mi) Mbala     mbala Luozi ; /Kongo
304 Mpangu Madimba    /Kongo
305 Mpe Kutu
306 Mpende      ngende Mweka
307 Mputu     mput Kikwit
308 Bamvuba   mvuba Beni
309 Mwe Bomboma
310 Nande Lubero
311 Banda Libenge
312 Ndembo Dilolo
313 Ndibu Mbanza – ngungu ; /Kongo
314 Ndila /Benge
315 Ndingima Buta
316 Bandja     Mbandja Mobayi Mbongo
317 Ndjari    nzadi Idiofa
318 Ndobo Makanza
319 Ngala Makanza
320 Bangba Niangara
321 Ngbee

Ngbele

Niangara
322 Ngbinda Buta
323 Ngbelima Banalia
324 Ngende Mweka
325 Ngengele Kindu
326 Ngilima    ngbelima Banalia
327 Bango bango Kabambare
328 Ngoi   ngoyo Manono
329 Ngoli   ngul Idiofa
330 Ngombe Lisala
331 Ngombe Mweka
332 Ngombe Lomela /Mongo
333 Ngongo Nkutshu
334 Ngongo Mweka
335 Ngongo Kikwit
336 Ngoyo  woyo /Kongo
337 Ngoyo   ngoyo Manono
338 Nguli   ngul Idiofa
339 Ngwa   Angba Banalia
340 Banya bungu  shi Kabare
341

A suivre

Related posts